Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ) w pytaniach i odpowiedziach
Na mocy przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2018 roku o Krajowym Rejestrze Zadłużonych po kilkukrotnej zmianie terminu od 1 grudnia 2021 roku rozpocznie funkcjonowanie Krajowy Rejestr Zadłużonych. Wprowadzenie niniejszego rejestru jest odpowiedzią na Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 maja 2015 roku w sprawie postępowania upadłościowego nr 2015/848, które przewidywało utworzenie scentralizowanego systemu łączącego rejestry funkcjonujące w krajach członkowskich Unii Europejskiej.
Czym będzie Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ)?
Krajowy Rejestr Zadłużonych prowadzony będzie w sposób elektroniczny przez Ministra Sprawiedliwości, a dostęp do niego będzie jawny oraz w pełni bezpłatny – po założeniu konta. KRZ ma na celu między innymi usprawnienie postępowań restrukturyzacyjnych oraz upadłościowych, ułatwienie dostępu do danych zawartych w rejestrze, obniżenie kosztów postępowania związanych z koniecznością opłacania ogłoszeń i obwieszczeń, zwiększenie szybkości postępowań, łatwiejszy dostęp do danych, co wiąże się z większą transparentnością postępowań oraz sprawną wymianę informacji pomiędzy systemami różnych urzędów.
Za przykład podobnego systemu, który znacząco przyczynił się do wielu usprawnień i przyspieszeń postępowań można wskazać, wprowadzony przed laty EKRS.
Jakie informacje będzie zawierać Krajowy Rejestr Zadłużonych?
Za pomocą KRZ udostępniane będą informacje o:
- osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną wobec, których są albo były prowadzone postępowania restrukturyzacyjne, upadłościowe, wtórne postępowania upadłościowe, zakończone prawomocnym orzeczeniem nakazu, o którym mowa w art. 373 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe, w przedmiocie uznania orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego;
- wspólników osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za obowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli ogłoszono upadłość spółki, wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe wobec spółki lub oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust. 1 lub 2 ustawy Prawo upadłościowe;
- osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego lub sąd z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych albo dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z uwagi na fakt, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne;
- osobach fizycznych, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności z budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, a które zalegają ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy, niż 3 miesiące.
Dane umieszczane w Krajowym Rejestrze Zadłużonych udostępniane będą przez sądy oraz komorników. Wierzyciele nie będą mogli samodzielnie umieszczać informacji o dłużnikach w rejestrze. Rozwiązania, które zagwarantuje wprowadzenie nowego systemu obejmują pełen zakres procesów niezbędnych dla informatyzacji postępowań cywilnych:
- wprowadzenie zasady elektronicznej komunikacji z sądem
- wprowadzenie doręczeń elektronicznych
- wprowadzenie jako zasady wydawania orzeczeń w sposób elektroniczny
- wprowadzenie rozwiązań chroniących prawa osób wykluczonych cyfrowo
- wprowadzenie akt elektronicznych i zapewnienia dostępu do akt za pośrednictwem internetu i w sekretariatach sądu
Kto i w jaki sposób będzie miał dostęp do Krajowego Rejestru Zadłużonych?
Informacje zawarte w rejestrze będą dostępne w nieograniczony sposób. Dostęp do KRZ będzie miała każda osoba, która posiada numer PESEL, NIP, bądź sygnaturę sprawy, w której jedną ze stron jest Dłużnik. Dostęp do rejestru będzie można uzyskać za pośrednictwem strony internetowej prowadzonej przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Natomiast dostęp do akt elektronicznych będzie miał skład orzekający oraz osoby wspomagające jego pracę, pozasądowe organy postępowania, uczestnicy postępowania, podmioty posiadające zgodę na wgląd do akt, służby nadzoru Ministra Sprawiedliwości oraz inne sądy zainteresowane, np. zakończeniem postępowań restrukturyzacyjnych lub upadłościowych.
Czy informacje z Krajowego Rejestru Zadłużonych będą usuwane?
Zgodnie z przepisami ustawy dane zawarte w KRZ automatycznie przestaną być ujawniane (jednakże, co do zasady nie będą podlegać usunięciu), po upływie:
- 10 lat od dnia prawomocnego zakończenia postępowania lub umorzenia postępowania, chyba że ustawa stanowi inaczej w stosunku do osób wobec których jest prowadzone postępowanie restrukturyzacyjne lub upadłościowe, jak również w stosunku do wspólników osobowych spółek handlowych;
- 7 lat od ich zamieszczenia w stosunku do osób, wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne;
- 7 lat od dnia zamieszczenia informacji o ukończeniu postępowania egzekucyjnego lub informacji o spłacie całości wierzytelności w przypadku ich zgłoszenia przez organ, który wypłacił świadczenia przyznawane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w stosunku do osób, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych.
Warto zapamiętać!
Wprowadzenie Krajowego Rejestru Zadłużonych jest niemałą rewolucją. Od 1 grudnia 2021 roku wszystkie nowe postępowania prowadzone będą tylko w formie elektronicznej. Natomiast sprawy wszczęte i niezakończone przed tym terminem prowadzone będą w dalszym ciągu w postaci papierowej, nie będą podlegać przetworzeniu na akta prowadzone w systemie teleinformatycznym. Postępowanie elektroniczne ułatwi wszystkim zainteresowanym osobom dostęp do informacji o toczących się postępowaniach, a wierzycielom da możliwość wcześniejszego sprawdzenia przyszłego kontrahenta.